«Σταθμός Βενιζέλου:
Η Ιστορία στη θέση της… και το μετρό σε λειτουργία»
Διατήρηση κατά χώραν:
η μόνη λύση που εξασφαλίζει και τις αρχαιότητες και τη λειτουργία του μετρό.
Με αθρόα συμμετοχή από την Ελλάδα και το εξωτερικό πραγματοποιήθηκε χθες, 26/5, η 2η διαδικτυακή συζήτηση κορυφαίων επιστημόνων που διοργάνωσε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) με τον γενικό τίτλο «Σταθμός Βενιζέλου: η Ιστορία στη θέση της και το μετρό σε λειτουργία».
Τεχνικοί και βυζαντινολόγοι τονίζουν για άλλη μια φορά ότι η βέλτιστη λύση για την άμεση λειτουργία του μετρό, την διάσωση του εξαιρετικού αρχαιολογικού συνόλου και το μέγιστο όφελος για την Θεσσαλονίκη και την χώρα, είναι η κατασκευή του σταθμού με τη διατήρηση των αρχαιοτήτων κατά χώραν.
Χαιρετισμό απηύθυνε η Λυδία Καρρά, Πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.
Συμμετείχαν οι:
• Dimiter Angelov, Καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας στο Dumbarton Oaks, Faculty Affiliate of the Department of Classics, Harvard University
• Sharon Gerstel, Καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης και Αρχαιολογίας, University of California στο Los Angeles, George P. Kolovos family Centennial term Chair in Hellenic studies
• Χρήστος Αναγνωστόπουλος, Καθηγητής Γεωτεχνικής Μηχανικής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ.
• Κώστας Ζάμπας, Δρ. Πολιτικός Μηχανικός, ΕΜΠ
Την συζήτηση συντόνισε η Κλεοπάτρα Θεολογίδου, αρχιτέκτων αναστηλώτρια, Πρόεδρος του Παραρτήματος Θεσσαλονίκης της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.
Την μοναδικότητα του μνημειακού συνόλου τόνισε ο Dimiter Angelov, η οποία αποδεικνύει την αστική συνέχεια της Θεσσαλονίκης επί δύο ολόκληρες χιλιετίες. Η αστική αυτή συνέχεια συναντάται σε ελάχιστες πόλεις στον κόσμο και σε καμία στα Βαλκάνια, ανέφερε o D. Angelov και χαρακτήρισε τα ευρήματα «αρχαιολογικό θησαυρό στο κέντρο της πόλης», που αποδεικνύουν ότι στη συνέχειά της η Θεσσαλονίκη συγκρίνεται μόνο με «τις δύο αυτοκρατορικές πρωτεύουσες, τη Ρώμη και την Κωνσταντινούπολη».
Τουριστική δυναμική αντίστοιχη της Πομπηίας μπορούν να προσδώσουν στην Θεσσαλονίκη τα ευρήματα του Σταθμού Βενιζέλου, αφού πληρούν τα κριτήρια της UNESCO για τον χαρακτηρισμό τους ως μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, ανέφερε η Sharon Gerstel. Η S. Gerstel μίλησε ακόμα για την περίπτωση του σταθμού της Αγ. Σοφίας, όπου οι αρχαιότητες δεν επανατοποθετήθηκαν ποτέ παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις. «Σήμερα, αφού έχουμε ήδη χάσει το κομμάτι του δρόμου κοντά στην Αγ. Σοφία είναι ακόμα πιο σημαντικό να σωθεί το πιο σπουδαίο κομμάτι του δρόμου κοντά στην Βενιζέλου», τόνισε η S. Gerstel.
Στο θέμα της ασφάλειας εργαζομένων και αρχαιοτήτων στάθηκε ο Χρήστος Αναγνωστόπουλος αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι κάθε τεχνικό έργο προχωρά με βάση την εφαρμογή κανονισμών και προβλεπόμενων διαδικασιών για θέματα ασφάλειας είτε αυτά αφορούν υπόγειες κατασκευές είτε σεισμικές δονήσεις και κραδασμούς εν γένει, άρα δεν τίθενται θέματα ασφάλειας. Υπενθύμισε επίσης ότι οι εργασίες με την κατά χώραν διατήρηση είχαν ξεκινήσει και τόνισε ότι, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, η βασική γραμμή θα λειτουργούσε στο τέλος του 2020 και ο σταθμός Βενιζέλου στο 2023.
Η υπάρχουσα καθυστέρηση, θύμισε ο Κώστας Ζάμπας, δεν οφείλεται στην προσπάθεια διάσωσης του μνημειακού συνόλου, αλλά στην αλλαγή απόφασης του 2019 που μας πήγε “5 χρόνια πίσω”. Η απόσπαση αποτελεί «λύση διακινδύνευσης του μνημειακού συνόλου και του έργου του μετρό» σημείωσε ο Κ. Ζάμπας, ενώ τόνισε ότι είναι απολύτως εφικτό να προχωρήσει η λειτουργία του μετρό και ο Σταθμός Βενιζέλου να συνδεθεί αργότερα, αφού ολοκληρωθεί η μελέτη και η αποπεράτωσή του. Προειδοποίησε εμφατικά ότι η απόσπαση “ρίχνει το έργο σε ένα λαβύρινθο καθυστέρησης και δαπάνης”, από την στιγμή που σύμφωνα με την αρχαιολογική νομοθεσία θα πρέπει να γίνουν ανασκαφές σε όλα τα στρώματα που θα αποκαλυφθούν με απρόβλεπτο χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης, αποτελεσμάτων και βέβαια κόστους.
Η Πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ Λυδία Καρρά υπενθυμίζοντας και πάλι τον μη-αναστρέψιμο χαρακτήρα της απόσπασης των αρχαιοτήτων τόνισε ότι «η μόνη, διεθνώς αποδεκτή, λύση είναι η κατά χώραν διατήρηση, η άμεση λειτουργία και η απόδοση στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης των υπολοίπων 12 σταθμών. Ο σταθμός Βενιζέλου, αφού μελετηθεί θα ολοκληρωθεί χωριστά και θα ενωθεί με το έργο. Είναι μια λύση που η Θεσσαλονίκη αξίζει».
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού καλεί και πάλι τον Πρωθυπουργό να καταβάλει κάθε προσπάθεια για την διάσωση αυτού του μοναδικού πολιτιστικού συνόλου δεδομένου ότι η διατήρηση των συγκεκριμένων αρχαιοτήτων κατά χώραν παραμένει εφικτή και είναι η μόνη λύση που σέβεται την καταληκτική ημερομηνία για το μετρό του Δεκεμβρίου 2023.
Θέματα πολιτισμικής κληρονομιάς δεν αποτελούν κάποιο είδος οικονομικής ή διοικητικής ρύθμισης που κρίνεται με την διαφορά μιας ψήφου, αλλά κεντρικά και συστατικά στοιχεία της ελληνικής ταυτότητας που δικαιολογούν τη θέση της χώρας στον κόσμο και όπου, ως εκ τούτου, μόνο μια ευρύτερη συναίνεση που σέβεται την γνώμη κορυφαίων ειδικών σε όλο τον πλανήτη μπορεί να προσδώσει ουσιαστική εγκυρότητα σε οποιαδήποτε τελική απόφαση.