Πλάκα: η γειτονιά που αναγνωρίζεται ως η αρχαιότερη, συνεχώς κατοικημένη, συνοικία της Ευρώπης, παρέμεινε μέσα στην πολυτάραχη ιστορία της Αθήνας το καταφύγιο των Αθηναίων στις τόσες δύσκολες ώρες που βίωσε η πόλις. Μια από τις χειρότερες ήταν η περίοδος της δικτατορίας, όταν επεκράτησε πλήρης ασυδοσία, καταλήφθηκε από bar, κέντρα με τεράστια μεγάφωνα που έδιωξαν τους κατοίκους, με λίγους ανήμπορους γέρους να μένουν αναγκαστικά… Όμως αποδείχθηκε πως αυτοί είχαν μεγάλη ψυχή.
Απίστευτο κι όμως αληθινό: η Πλάκα ήταν κατεδαφιστέα στα πολεοδομικά σχέδια με την εξαίρεση κάποιων μνημείων στην μέση αρχαιολογικού πάρκου!
Υπήρχαν τότε λίγες αδύναμες οργανώσεις κατοίκων, αλλά σε αντιπαλότητα μεταξύ τους, δεξιοί αριστεροί κλπ.
«Μια μέρα τους καλεσα όλους μαζί για καφέ, ε , αυτό ήταν ο πάγος έσπασε. Και ξεκίνησε μια αξιοθαύμαστη συνεργασία», θυμάται η Λυδία Καρρά, ιδρύτρια της ΕΛΛΕΤ και νέα κάτοικος τότε της Πλάκας.
1976: ιδρύθηκε η Συντονιστική επιτροπή για την Σωτηρία της Πλάκας, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Αθηναίων, την Παληά Γραφική Πλάκα, τον Παρθενώνα κ.α. και πρωτεργάτες τον Δ. Γέροντα, τον Β. Μάλτα, τον Γ. Τζίνη, Ν. Ψαρρά, Χ. Μπράχο. Η ΕΛΛΕΤ έπαιξε από την αρχή σημαντικό ρόλο συντονισμού επεκτείνοντας τον αγώνα στους πολιτικούς και στους καλλιτέχνες.
1977: διακεκριμένοι καλλιτεχνες, ο Μίκης Θεοδωράκης, η Μελίνα Μερκούρη, ο Μιχάλης Κακογιάννης υπογράφουν επιστολή υποστήριξης στον αγώνα των κατοίκων.
Η Εκστρατεία ΝΑ ΖΗΣΕΙ Η ΠΛΑΚΑ υποστηρίχθηκε με προσπάθεια της ΕΛΛΕΤ από την EUROPA NOSTRA αλλά και διεθνείς τουριστικούς οργανισμούς.
1978: Στο επιχείρημα “η Πλάκα φέρνει δολλάρια”, ήρθε πάλι με προσπάθεια της ΕΛΛΕΤ αποστομωτική επιστολή 20 μεγαλύτερων διεθνών τουριστικών φορέων όπως η Tui, η American Express, η Thomson, η Seatours, ότι η Πλάκα δεν αρέσει καθόλου στους τουρίστες να είναι τόσο υποβαθμισμένη!
Με την σταθερή υποστήριξη των ΜΜΕ και αρθρογράφων όπως ο Ριχάρδος Σωμερίτης του Βήματος και ο Αντώνης Καρκαγιάννης, η Μαρία Καραβία της Καθημερινής άρχισε να μετακινείται η κοινή γνώμη.
O κόσμος της νύχτας έδειξε τα δόντια του. Πρωτεργάτες του αγώνα λιθοβολήθηκαν, στα αυτοκίνητά τους χαράχθηκε η Σβάστικα και σε ηλικιωμένους κατοίκους έστριβαν μεγάφωνα προς τα παράθυρά τους με μουσική διαπασών φωνάζοντας «Θα φύγεις ή θα πεθάνεις!!!»
Ήθελαν να τους πείσουν να εγκαταλείψουν την Πλάκα. Αυτοί όμως είχαν δύναμη ψυχής!!
1979: ο Στέφανος Μάνος εγκαινιάζει την επέμβαση της Πολιτείας και βασισμένος στην σοβαρότατη μελέτη Ζήβα δημοσιεύει τα πρώτα διατάγματα και αρχίζει τις επεμβάσεις στην Πλάκα. Διαμορφώθηκαν πεζόδρομοι, κηρύχθηκαν 500 κτίρια διατηρητέα. Οι κάτοικοι όμως συνέχιζαν να υποφέρουν απο την ηχορύπανση.
1982: ο Αντώνης Τρίτσης δημοσίευσε το πρωτοποριακό διάταγμα για τις Χρήσεις Γης, το οποίο είχε προετοιμάσει ο Γιάννης Μιχαήλ για τον Στέφανο Μάνο, απελευθερώνοντας την Πλάκα από disco και bar. Η επέμβαση στην Πλάκα της Πολιτείας συνχίζεται από μια μεγάλη σειρά υπουργών που υποστηρίζουν το έργο.
1982: κηρύχθηκε έτος σωτηρίας της Πλάκας και η Συντονιστική διαλύθηκε έχοντας πετύχει τον σκοπό της.
1986: ιδρύεται το γραφείο Πλάκας και η Επιτροπή Παρακολούθησης της επέμβασης στην Πλάκα. Η Επιτροπή διατηρήθηκε για 15 χρόνια, όπου εκτός από τους υπηρεσιακούς παράγοντες ο Δ. Ζήβας και ο Γ. Μιχαήλ έκαναν εβδομαδιαίο έλεγχο στην Πλάκα. Αποδείχθηκε περίτρανα πως όταν υπάρχει πολιτική βούληση και το δίκιο με το μέρος της το πολιτικό κόστος εξατμίζεται.
Οι κάτοικοι σιγά σιγά ξαναγύρισαν, παλιοί, νέοι, όπως παλιά όλων των επαγγελμάτων και εισοδημάτων με τα αρχοντικά και τα πιο ταπεινά αλλά εξ ίσου όμορφα σπίτια δίπλα δίπλα, μια παλιά παράδοση που συνεχίζει μόνο στην Πλάκα, ενώ η Europa Nostra βραβεύει την επέμβαση στην Πλάκα.
Η ευτυχία διήρκεσε περίπου 15 χρόνια…..
Σταδιακά άρχισε πάλι η χαλάρωση…. υποβαθμίσθηκε το Γραφείο Πλάκας που είχε λειτουργήσει υποδειγματικά, άρχισε και πάλι σιγά σιγά διαβρωτικά η παρανομία.
Η πολυδιάσπαση και πάλι των αρμοδιοτήτων ελέγχου καθώς και η μεταβίβαση μέρους των αρμοδιοτήτων στον Δήμο Αθηναίων δίνει ευκαιρία στους επιτήδειους να παρατείνουν την ασυδοσία.
1995: η ΕΛΛΕΤ ανταποκρινόμενη σε αίτημα των κατοίκων ιδρύει την Επιτροπή Πρωτοβουλίας Κατοίκων Πλάκας της Ελληνικής Εταιρείας.
Διαδοχικές κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς να υποβαθμίσουν τις Χρήσεις Γης, ενώ συνεχείς είναι οι προσπάθειες για τις αλλοιώσεις τους, τις οποίες συστηματικά αντικρούει η ΕΛΛΕΤ. Κάθε φορά η ΕΛΛΕΤ με την Επιτροπή των Κατοίκων, με αξιόλογους προέδρους όπως η Ι. Στράτου, ο Γ. Ντουνιάς, η Π. Παρασκευοπούλου, ο Π. Παρασκευόπουλος, έχει αντισταθεί σθεναρά.
2014: η ΕΛΛΕΤ σε λίγες μέρες κινητοποίησε την κοινή γνώμη στην Ελλάδα και το εξωτερικό, εξασφάλισε την υποστήριξη του Δήμου Αθηναίων και της Europa Nostra που τόνισε την σημασία για την Ευρώπη να παραμείνει η υπάρχουσα νομοθεσία χρήσεων γης στην περιοχή χωρίς τροποποιήσεις και έστειλε σχετικό tweet με αποδέκτες 44 χώρες της Ευρώπης.
Σημειώνεται ότι οι προτεινόμενες διατάξεις για αλλαγή στις χρήσεις γης είχαν εισαχθεί σε νομοχέδιο περί εμπορίου!
Ο πρόσφατος αυτός δικαστικος αγώνας της ΕΛΛΕΤ που πέτυχε την ακύρωση από το ΣΤΕ μιας υπουργικής απόφασηςτου ΥΠΕΧΩΔΕ για αλλαγή Χρήσεων Γης αποτελεί μεγάλη νίκη και όχι μόνο για την Πλάκα. Πριν την απόφαση οργανώθηκε συλλαλητήριο εναντίον της ΕΛΛΕΤ στην πλατεία Μοναστηρακίου.
Είναι ενδιαφέρον ότι πρωτεργάτες του αρχικού αγώνα για την Πλάκα παραμένουν κορυφαία στελέχη της ΕΛΛΕΤ όπως η Λυδία Καρρά, ο Γιάννης Μιχαήλ, η Ελένη Μαΐστρου, πλαισιωμένοι πλέον από νέους κατοίκους.
Η Πλάκα στους πρόποδες της Ακρόπολης είναι φυσικό να υφίσταται συνεχείς εμπορικές πιέσεις. Ευτυχώς οι περισσότεροι επαγγελματίες συνειδητοποιούν ότι η προστασία της γειτονιάς είναι στο συμφέρον όλων. Υπάρχουν όμως ακόμη αυτοί που αναπολούν άλλες εποχές. Σίγουρα η στην ουσία παράνομη εξαγορά των περισσότερων ταβερνών από μια επιχείρηση(!!!) δεν είναι καλός οιωνός.
Τελικά η διασφάλιση της διάσωσης της Πλάκας εναπόκειται, όπως για τόσα άλλα πολύτιμα κομμάτια της Ελληνικής γης στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Ευτυχώς φαίνεται ότι οι νέοι Πλακιώτες έχουν και αυτοί μεγάλη ψυχή!!!
